بررسی و معرفی محاسبه سن بارداری به روش‌های مختلف + سونوگرافی تشخیص سن حاملگی در هفته چندم انجام میشود؟

یکی از موضوعات مهم که در ارزیابی سلامت مادر و جنین اهمیت بسزایی دارد محاسبه سن بارداری به‌طور دقیق است. در سونوگرافی تعیین سن بارداری که از هفته ۱۰ تا هفته ۱۴ بارداری انجام می‌شود و به سونوگرافی هفته ۱۲ بارداری نیز معروف است پزشک بر اساس قد جنین و طول رحم تقویم حاملگی را مشخص می‌کند. سنجش جنین و رحم می‌تواند به‌طور دقیق سن بارداری را نشان دهد و تاریخ زایمان را تخمین بزند. با دانستن اولین روز آخرین قاعدگی، می‌توانید بفهمید که در چه هفته و ماه بارداری هستید و تاریخ زایمان خود را نیز تخمین بزنید.

فهرست مطالب

• سن بارداری و سن ایجاد نطفه چیست؟
• معرفی روشهای محاسبه سن بارداری
• نحوه محاسبه تاریخ زایمان بر اساس سن بارداری چگونه است؟
• چرا آگاه بودن از سن دقیق بارداری اهمیت دارد؟
• سونوگرافی تشخیص سن حاملگی در هفته چندم انجام میشود؟
• معرفی انواع روش های انجام سونوگرافی در بارداری
• عوارض جانبی سونوگرافی در بارداری چیست؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

سن بارداری و سن ایجاد نطفه چیست؟

سن بارداری همان سن ایجاد نطفه نیست و این دو با هم تفاوت دارند. منظور از سن ایجاد نطفه، مقدار مدتی است که از زمان لقاح واقعی گذشته است. تا زمانی که شما تخمک‌گذاری نداشته باشید، لقاح نمی‌تواند انجام گیرد؛ معمولاً لقاح حدود 14 روز بعد از شروع سیکل قاعدگی ماهانه رخ می‌دهد.

سن ایجاد نطفه همیشه حدود 14 روز کمتر از سن بارداری خواهد بود. طول متوسط یک بارداری کامل، حدود 280 روز و یا 40 هفته است که از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی شروع می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ورزش کردن در دوران بارداری را بخوانید. طول متوسط یک بارداری کامل از زمان لقاح، حدود 266 روز و یا 38 هفته است.

معرفی روشهای محاسبه سن بارداری

برای اینکه بدانید دقیقاً چند هفته است که باردار هستید، باید سن حاملگی خود را محاسبه کنید که در ادامه روش‌های آن را خواهیم گفت:

اولین روز از آخرین قاعدگی

اگر اولین روز از آخرین قاعدگی خود را یادداشت کنید، پس از مثبت بودن جواب آزمایش حاملگی، می‌‌توانید هفته‌ها را بر اساس آن تاریخ محاسبه کنید. دقت کنید که هنگامی که یک زن از تاریخ آخرین قاعدگی خود مطمئن نیست، بهترین راه برای اطلاع از تعداد هفته‌های بارداری و تاریخ احتمالی زایمان، سونوگرافی یا بررسی وضعیت رحم است که پزشک معمولاً از آن برای محاسبه هفته‌ها و ماه‌ها استفاده می‌کند.

روش دیگری که پزشکان برای محاسبه سن بارداری می‌توانند از آن استفاده کنند این است که مقدار ماده HCG در خون مادر را بعد از 12 هفته اندازه‌گیری کنند. این روش می‌تواند مکمل سونوگرافی انجام شده باشد.

محاسبه سن بارداری با سونوگرافی

بعد از گذشت 5 یا 6 هفته از آخرین سیکل قاعدگی مادر، می‌توان جنین را مشاهده و اندازه‌گیری کرد. در اوایل حاملگی، اندازه‌گیری جنین با استفاده از سونوگرافی، دقیق‌ترین روش برای محاسبه سن بارداری است. سونوگرافی برای محاسبه سن بارداری (زمان سپری شده از اولین روز آخرین قاعدگی) از اندازه جنین استفاده می‌کند. دقت برآورد سونوگرافی از سن بارداری، با توجه به سن بارداری متفاوت است.

بعد از آنکه مدت زیادی از بارداری گذشت، دقت روش سونوگرافی برای تعیین سن حاملگی کاهش می‌یابد. بهترین زمان برای تخمین سن بارداری با استفاده از سونوگرافی، بین هفته‌های 8 تا 18 بارداری است. دقیق‌ترین روش برای محاسبه سن بارداری، استفاده از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی زنان و تأیید این سن بارداری با انجام یک تست سونوگرافی است.

محاسبه سن بارداری با آزمایش خون

احتمالاً شما هم مثل بسیاری از زنان باردار اولین بار با کیت بارداری خانگی یا همان بی‌بی چک متوجه بارداری خود شده‌اید. مثبت شدن تست بی‌بی چک تازه ابتدای مسیر شیرین اما پرفراز و نشیب بارداری است. این تست مثبت نویدبخش مادر شدن است و در این دوره ۹ ماهه بایستی آزمایشاتی را جهت اطمینان از سلامت خود و جنین طی کنید. در ویزیت اول، پزشک برای شما آزمایش خون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) را تجویز می‌کند که از طریق آن بارداری شما بهطور قطعی مشخص می‌شود و اطلاعات تکمیلی‌تر را در اختیار شما و پزشک ارائه می‌دهد.

 یکی از این اطلاعات تشخیص دقیق سن بارداری است. شاید برایتان جای سوال باشد که آزمایش خون چگونه سن بارداری را تشخیص می‌دهد؟ زمانی که tvn باردار می‌شود هورمون hCG از همان روز اول لقاح در بدن تولید می‌شود به‌طوری‌که با گذر زمان به مقدار مشخصی در خون افزایش می‌باید. با اندازه‌گیری مقدار دقیق hCG پزشک می‌تواند سن دقیق بارداری را تشخص دهد. علاوه بر این از طریق این تست می‌توان بارداری چند قلویی را نیز تشخیص داد. اگر مقدار هورمون hCG در خون بسیار بیشتر از حالت نرمال باشد به این معناست که بیش از یک جنین در رحم قرار دارد.

محاسبه سن بارداری بر اساس اندازه‌گیری ارتفاع و ضخامت رحم

 محاسبه اندازه رحم یکی دیگر از راه‌های محاسبه سن بارداری است و از چند نظر حائز اهمیت است. اولین هدف از اندازه‌گیری ارتفاع رحم تعیین سن دقیق بارداری است. رحم در هر هفته از بارداری به مقدار مشخصی بزرگ می‌شود بنابراین از این طریق می‌توان سن بارداری را به‌خوبی تخمین زد. دومین ارزش تست فوندال ارزیابی رشد جنین نسبت به سن باردای است و آیا رشد جنین نرمال بوده یا خیر.

این اندازه‌گیری به‌طورکلی از استخوان شرمگاهی تا بالاترین قسمت رحم تعریف می‌شود. در هر هفته بارداری این فاصله حدود ۱ سانتی‌متر افزایش می‌یابد برای مثال اگر در هفته ۲۷ بارداری قرار دارید ارتفاع رحم معمولاً حدود ۲۷ سانتی‌متر است. این آزمایش معمولاً در هفته‌های ۱۸ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود و می‌توان با استفاده از آن تعداد هفته‌های بارداری را مشخص نمود. البته اگر شاخص توده بدنی مادر ۳۰ یا بالاتر به معنی ابتلا به چاقی مفرط باشد، تعیین سن بارداری بر اساس اندازه‌گیری ارتفاع رحم دقت کمتری خواهد داشت. ارتفاع رحم کمتر یا بیشتر از حد انتظار می‌تواند نشانه یکی از شرایط زیر باشد:

• جنین آهسته‌تر از حالت نرمال در حال رشد است
• خانم باردار چندقلو حامله است
• جنین به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر از حد نرمال است
• مایع آمنیوتیک خیلی کمتر یا بیشتر از میزان طبیعی است

اگر نتیجه محاسبه ارتفاع رحم طبیعی نباشد، بسته به شرایط ممکن است یک سونوگرافی برای تعیین اینکه چه عاملی باعث بروز جواب غیرعادی شده است، تجویز ‌گردد. خاطر نشان می‌شود که روش فوندال برای محاسبه سن بارداری و یا ارزیابی میزان رشد جنین چندان دقیق نیست و ممکن است بر اساس خصوصیات فیزیکی مادر و جنین نتایج متفاوتی برای هر شخص بیان شود. البته به‌طورکلی اندازه‌گیری ارتفاع رحم برای اطمینان از رشد جنین مفید است.

معاینه بالینی

گزارش شده است انجام یک معاینه بالینی از لگن که توسط سوابق قاعدگی نیز تأیید شده باشد، در سه ماهه اول بارداری یک روش قابل‌اعتماد برای محاسبه سن بارداری خواهد بود.

سونوگرافی داپلر

در اکثر زنان، در هفته‌های 10 تا 12 بارداری، می‌توان با استفاده از سونوگرافی داپلر صدای قلب جنین را شنید. بنابراین لازم است سن بارداری حداقل 10 تا 12 هفته باشد تا صدای قلب جنین شنیده شود.

آزمایش تعیین سطح هورمون گنادوتروپین جفتی

بعد از گذشت 6 تا 14 روز از لقاح (هفته 3 تا 4 بارداری)، هورمون گنادوتروپین جفتی در خون و ادرار مادر یافت می‌شود. در نتیجه در زمان انجام تست این هورمون و مثبت بودن آن، سن حاملگی حداقل 3 تا 4 هفته خواهد بود.

نحوه محاسبه تاریخ زایمان بر اساس سن بارداری چگونه است؟

تاریخ تخمین زده شده برای زایمان (EDD یا EDC)، تاریخی است که در آن انتظار می‌رود زایمان به طور خود به خود رخ دهد. بر اساس آخرین سیکل قاعدگی، تاریخ تخمین زده شده برای زایمان حدود 40 هفته بعد از اولین روز آخرین قاعدگی است. این فقط یک تخمین است، زیرا تنها حدود 5 درصد از نوزادان در تاریخ تخمین زده شده به دنیا می‌آیند.

دقت تاریخ بدست آمده از این روش، به دقت یادآوری مادر از تاریخ قاعدگی خود، فرض گرفتن منظم بودن سیکل قاعدگی 28 روزه و اینکه تخمک‌گذاری و لقاح 14 روز بعد از شروع قاعدگی رخ داده است، بستگی دارد. استفاده از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی که در علم پزشکی به آن LMP گفته می‌شود، برای تخمین تاریخ زایمان ممکن است طول مدت بارداری را زیادتر از مقدار واقعی برآورد کند و می‌تواند بیشتر از 2 هفته خطا داشته باشد.

چرا آگاه بودن از سن دقیق بارداری اهمیت دارد؟

تعیین سن بارداری به دلایل مختلفی اهمیت دارد. برای نمونه با دانستن سن بارداری مادر می‌تواند زمان احتمالی زایمان را بداند و مقدمات لازم برای به دنیا آمدن نوزاد خود را تدارک ببنید. مهم‌تر از آن اهمیت سن دقیق بارداری در انجام آزمایشات دوران بارداری است. هر زن باردار باید در تاریخ‌های مشخصی برای انجام چکاپ و انجام تست‌های غربالگری به پزشک مراجعه کند. غربالگری‌های بارداری شامل موارد زیر است:

• آزمایش غربالگری اول
• غربالگری سه ماهه دوم بارداری
• آزمایش غربالگری سه ماهه سوم بارداری

در هفته ۱۰ تا ۱۲ بارداری سونوگرافی داپلر انجام می‌شود تا عملکرد قلب جنین ارزیابی شود. اگر سن بارداری به درستی محاسبه نشده باشد ممکن است زودتر از موعد مقرر برای انجام این تست اقدام کرده باشید و صدای جنین در آزمایش داپلر شنیده نشود. سونوگرافی تعیین سن بارداری یکی از دقیق‌ترین راه‌ها برای تخمین سن بارداری است.

جنین حدود ۳۷ هفته را در رحم سپری می‌کند، اما میانگین طول بارداری ۴۰ هفته محاسبه می‌شود زیرا حاملگی از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود، نه تاریخ لقاح که معمولاً دو هفته بعد اتفاق می‌افتد و به دنبال آن پنج تا هفت روز نیز فرآیند لانه گزینی در رحم رخ می‌دهد. از آنجایی که برخی از زنان از تاریخ آخرین قاعدگی خود مطمئن نیستند (بیشتر به دلیل اختلالات و بی نظمی‌های قاعدگی)، اگر تولد بین ۳۷ تا ۴۲ هفته از تاریخ تخمینی آخرین قاعدگی باشد، حاملگی کامل محسوب می‌شود. نوزادی که قبل از هفته ۳۷ به دنیا بیاید نارس محسوب می‌شود و اگر نوزاد تا هفته ۴۲ به دنیا نیاید حاملگی دیر رس است.

سونوگرافی تشخیص سن حاملگی در هفته چندم انجام میشود؟

تعیین دقیق زمان بارداری قدم بسیار مهمی برای ارتقای سلامتی بیمار و نتیجه به دست آمده از مراقبت های این دوران است. این تعیین زمان همچنین نقش مهمی را در بسیاری از تحقیقات و آموزش های بهداشت عمومی ایفا می کند. به محض دریافت داده های مربوط به آخرین قاعدگی و اولین معاینه دقیق سونوگرافی، سن حاملگی و تاریخ تخمینی زایمان (EDD) باید تعیین شوند.

همچنین بیمار باید در جریان نتایج و زمان بندی قرار بگیرد و این اطلاعات به طور دقیق در پرونده پزشکی او ثبت شوند. سونوگرافی از جنین در سه ماهه اول بارداری (حداکثر تا ۱۳ هفته حاملگی)، دقیق ترین روش برای تعیین یا تأیید سن حاملگی است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سونوگرافی آنومالی چیست را بخوانید.

معرفی انواع روش های انجام سونوگرافی در بارداری

دو نوع اصلی سونوگرافی از جنین وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد:

سونوگرافی ترانس واژینال

در این نوع سونوگرافی جنینی مبدل درون واژن قرار می گیرد تا امواج صوتی را ارسال نموده و بازتاب ها را جمع آوری کند. سونوگرافی های واژن اغلب در اوایل بارداری استفاده می شوند. همچنین در صورتی که سونوگرافی شکمی اطلاعات کافی را ارائه ندهد، ممکن است از این نوع سونوگرافی نیز استفاده شود.

سونوگرافی ترانس شکمی

این نوع تصویر برداری با حرکت دادن مبدل بر روی شکم انجام می شود. در طول سونوگرافی ترانس شکمی از جنین شما بر روی یک تخت قرار گرفته و باید شکم خود را در معرض دید قرار دهید، تکنسین یا سونوگرافیست ژل مخصوص را بر روی شکم شما اعمال می کند که باعث افزایش هدایت امواج صوتی و از بین بردن هوا بین پوست و مبدل می شود. سپس مبدل را بر روی شکم حرکت می دهد و امواج صوتی که از استخوان ها و سایر بافت ها منعکس می شود در مانیتور به تصاویر تبدیل می شوند.

عوارض جانبی سونوگرافی در بارداری چیست؟

این روش کاملاً ایمن است و برای اطمینان از رشد طبیعی جنین در رحم مادر، ضروری است. سونوگرافی جنین به جز ایجاد مقدار کمی حس ناخوشایند در مواردی هیچ خطری ندارد. این احساس ناخوشایند گاهی ناشی از فشار به شکم یا واژن است. هیچ نوع اشعه‌ای برای انجام سونوگرافی استفاده نمی‌شود. برای انجام سونوگرافی واژینال، لازم است که مبدل دستگاه با پلاستیک یا لاتکس پوشانده شود. اگر زن باردار به لاتکس حساسیت داشته باشد، برخورد این ماده با بدن منجر به واکنش‌های آلرژیک خواهد شد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با روشهای تشخیص سن بارداری آشنا شدید.همچنین از سنوگرافی در بارداری و عوارض آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول